Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы
- Название:Тело Папы
- Автор:
- Жанр:
- Издательство:Литагент АСТ
- Год:2021
- Город:Москва
- ISBN:978-5-17-127223-4
- Рейтинг:
- Избранное:Добавить в избранное
-
Отзывы:
-
Ваша оценка:
Агостино Паравичини Бальяни - Тело Папы краткое содержание
В основе книги – рассуждения автора о сущности власти, о божественном и природном в человеке. Мир римских пап с мечтами о долголетии и страхом смерти, спорами о хрупкости тела и бессмертии души предстает перед нами во всем его многообразии.
Перевод книги на русский язык выполнил российский медиевист, доктор исторических наук, специалист по культуре средневекового Запада Олег Воскобойников.
В формате PDF A4 сохранен издательский макет.
Тело Папы - читать онлайн бесплатно ознакомительный отрывок
Интервал:
Закладка:
306
На сегодняшний день единственное изложение ритуала агнцев Божьих можно найти лишь у Серджо Бертелли (Bertelli S. Il corpo del re. Firenze, 1990. P. 117–127).
307
Ин 13:27.
308
LC. Vol. II. P. 153. N. 48: «Finita missa coronatur et cum processione redit ad palatium per montem Exquilinum… Judices autem ducunt eum illo die in basilicam magnam Leonianam, in cameram ubi sunt preparata XI scanna et unum subsellium circa mensam domni pontificis et lectus eius bene preparatus, in figura XII apostolorum circa mensam Christi, quando comederunt pascha. Ibi jacent in cubitis V cardinales et V diaconi et primicerius ad prandium. Dato prius presbiterio in camera secum manibus, sicut in die Nativitatis Domini, surgit inde et venit ad locum qui dicitur Cubitorium, ubi agnus assus benedicitur, quem benedicit et redit ad preparatum locum mense. Prior basilicarius sedet in subsellio ante lectum. Tunc domnus pontifex tollit parum de agno et prius porrigit priori basilicario, dicens: Quod facis, fac citius. Sicut ille accepit ad damnpationem, ut accipe ad remissionem. Et mittit in os ejus. Qui accipit et comedit. Reliquum agni dat XI discumbentibus et aliis quibus placet, et sic omnes comedunt. Ad dimidium vero convivium, ex precepto archidiaconi surgit quidam diaconus et legit leccionem. Cantores autem ex precepto domini pontificis cantant sequentiam que sit conveniens Pasche, modulatis organis. Eaque finita eunt et osculantur pedes pontificis, qui dat eis coppam plenam pocione. Qui bibunt et accipiunt a saccellario unum bizantium».
309
Basel. Universitätsbibliothek. Cod. D. IV. 4; Schimmelpfennig B. Die Zeremonienbücher. S. 373–374. Пассаж о трапезе здесь немного короче, чем в XI чине (Ibid. S. 374 (= Anhang I. N. 20): «Finita missa, coronatur et redit ad palatium cum processione. Veniens ad palatium, acceptis laudibus a cardinalibus sicut in aliis coronis, descendit de equo suscipitur a primicerio et secundicerio, ducitur in cameram. Preparata sunt ibi XI scamna et unum subsellium in figura XII apostolorum. Benedicit agnum, tollens parum dat priori, dicens: Quod facis, fac citius, sicut ille ad dampnationem, sic tu ad remissionem ; et mittit in os eius. Deinde undecim discumbentibus ad dimidium convivium legit diaconus lectionem; cantores ex precepto pontificis cantant sequentiam convenientem. Finito convivio, pontifex pulsat, postea surgens intrat ad vesperas».
310
LC. Vol. II. P. 151. N. 43: «In Sabbato sancto mane surgit archidiaconus et miscitat oleum et crisma annotinum in cera munda; acolitus conficit eam et colat et facit ex ea in similitudinem agnorum, quos domnus pontifex expendit ad missam in sabbato de Albis». В Базельском кодексе описание церемонии Страстной и Светлой субботы фактически идентично тексту Бенедикта (Schimmelpfennig B. Die Zeremonienbücher. S. 373 = Anhang I. N. 15): «In sabbato sancto mane surgit archidiaconus et miscet oleum et crisma annotinum in cera munda; acolitus conficit eam et colat et facit ex ea in similitudinem azimorum, quos dominus pontifex ad missam expendit in sabbato de albis».
311
PL. T. 78. Col. 960: «Nam in catholica Ecclesia infra civitatem Romanam, mane prima, Sabbato sancto, in Lateranis venit archidiaconus in ecclesia et fundit ceram in vas mundum majorem, et miscitat ibidem oleo, et benedicit ceram, et ex ea fundit in similitudinem agnorum, et servat eos in loco mundo. In octavas vero Paschae dantur ipsi agni ab archidiacono in ecclesia post missas et communionem populo, et ex eis faciunt in domos suas incensum ad suffumigandum pro qualicunque eis eveniente necessitate. Similiter in suis civitatibus de cera faciunt».
312
LC. Vol. II. P. 154. N. 53: «Sicut filii Israel in Egypto positi precepto Domini de sanguine agni immaculati in liminibus domorum scripserunt hoc signum X ne ab angelo percuterentur, ita et nos de sanguine immaculati agni Christi debemus hoc signum scribere in limine domorum nostrarum per fidem, ne a diabolo et a vitiis percutiamur et a potestate diaboli liberemur. Aliud: propter infantes noviter baptizatos in ecclesia deponentes veterem tunicam, qui adnunciant alleluia, id est gloriam beatitudinis celestis patrie. Tercium: quia quicumque habuerit de cera predictorum agnorum et ex ea in domo sua crucem habuerit vel secum portaverit, non ledetur ab aliquo fantastico spiritu et a tonitruo».
313
В Чине Альбина отсутствует.
314
LC. Vol. I. P. 307. N. LII, 62: «Sabbato in albis statio est apud sanctum Johannem Lateranensem… ipse domnus papa distribuit agnos confectos crismate et cera per episcopos, cardinales, et alios, tam clericos, quam laicos, hac ratione… Et notandum quod acoliti domni pape predictos agnos debent facere, ab altare sancti Petri X libras cere recipientes et presentare domno pape hora supradicta”. Debent etiam de predictis agnis Dei plenam scutellam argenteam domno pape, dum comedit, presentare, et aliam camerario familie distribuendam».
315
Bertelli S. Il corpo del re. P. 122.
316
Ibid. P. 125, 127.
317
Vat. Ottobonianus lat. Fol. 356 и Avignon. Bibliothèque du Musée Calvet. MS. 100. Это римский рубрицированный сакраментарий, но не из папской капеллы, а из какой-то римской церкви, в которой служил прелат, тесно связанный с францисканцами, возможно, кардинал Джан Гаэтано Орсини, будущий Николай III (1277–1280), чьей инициативе приписывают реформу богослужения в Риме в 1253–1254 годах. Ватиканский кодекс создан в 1267–1270 или до 1279 гг., авиньонский, копия ватиканского, – немного позже (Van Dijk S.J.P., Walker J.H. The Ordinal. P. 298–299; Schimmelpfennig B. Die Zeremonienbücher. S. 393; Voci A.M. Nord o Sud? Note per la storia del medioevale palatium apostolicum apud Sanctum Petrum e delle sue cappelle . Vatican, 1992. P. 82).
318
«Isti sunt agni novelli qui annuntiaverunt, alleluia. Modo veniunt ad fontes. Repleti sunt claritate, alleluia».
319
«Domine, domine, isti sunt agni».
320
В том, что касается церемонии агнцев, узнать, насколько древними источниками пользовался римский миссал в ватиканском кодексе, невозможно. Неизвестно и то, в каких выражениях она описана в оригинальном кодексе ординала Иннокентия III. Современный издатель никаких свидетельств не приводит (Van Dijk S.J.P., Walker J.H. The Ordinal. P. 298–299). Только в авиньонской рукописи фигурирует третья фаза возгласов. Эта версия находится в XIV Чине, составленном в Авиньоне при Клименте VI и его преемниках (Schimmelpfennig B. Die Zeremonienbücher. S. 78; Dykmans M. Le cérémonial papal. Vol. II. P. 405). В древнейшем дошедшем до нас ординале Иннокентия III (1365) есть несколько незначительных богослужебных деталей, отсутствующих в ватиканском кодексе (Van Dijk S.J.P., Walker J.H. The Ordinal. P. 298–299. Sigla O).
321
Агнец изображен на пряжке пивиала, украшающего надгробную фигуру Адриана V (†1276) в церкви Сан Франческо алла Рокка в Витербо (Ladner G.B. Die Bildnisse. Bd. II. Abb. XXXIX). Это единственный известный сегодня пример (Gardner J. The Tomb. P. 72).
322
Стефан Бурбонский не говорит прямо, сколько раз ритуальные слова должны произноситься при обращении к понтифику. Впервые троекратное «так проходит мирская слава» зафиксировано в 1404 году.
323
Поиск равновесия между Ватиканом и Латераном очень много значит в богослужебном сборнике, записанном в римский миссал 1255 года (Van Dijk S.J.P. The Urban and Papal Rites in seventh and eighth-century Rome // Sacris Erudiri. Vol. 12. 1961. P. 411).
324
Van Dijk S.J.P., Walker J.H. The Ordinal. P. 298–299: «Imprimunt illa sigilla in formulis propter hoc adinventis».
325
Dykmans M. Le cérémonial papal. Vol. IV. P. 182. N. 729: «Preterea sciendum quod Romani pontifices non consueverunt facere illam solemnitatem in hac die, nec per se, nec per alium, nisi in primo anno creationis sue, et in septimo anno, et deinceps sic de septem in septem annis». Пьер Амейль добавил (730): «Et bene verum quod in primo anno in propria persona tenentur facere officium hac die. Item fecerunt pontifices Urbanus V, Gregorius XI in Avinione, et dominus Urbanus VI Rome in Sancta Maria Transtiberim. Verum quod iste dedit etiam post prandium agnus Dei omni volenti, et misit eum parionibus regionum et officialibus urbis, anno Domini M CCC LXXIX».
326
О перевернутых митрах можно прочесть в описании времен Григория XVI (Moroni G. Vol. I. P. 130): «Получив от кардиналов поцелуй руки, колена, дав им поцеловать агнца, папа клал его каждому в митру. Патриархи, архиепископы и епископы целовали колено и агнца, которого также уносили в митре, как и те аббаты, что обладали митрой, после поцелуя агнца и ступни, затем исповедники базилики Св. Петра, в белых ризах, после того же обряда, получали агнцев в свои шапочки. Наконец, все присутствующие в капелле, благородные гости, согласно рангу, который соблюдается при раздаче свечей, праха и пальмовых ветвей, облобызав ступню папы и агнца, получали его от понтифика». Gattico G.B. Acta selecta caeremonialia Sanctae Romanae Ecclesiae. Vol. I. Roma, 1753. P. 382–385.
327
Dykmans M. Le cérémonial papal. Vol. IV. P. 183. N. 742: «Primo namque cera munda et albissima fuit posita supra altare beati Petri apostoli»; Ibid. Vol. III. P. 340. N. 13: «Quare omnes volentes habere Agnus Dei deferant bona hora ceram albam, et mundam ac pulcram, nec cum alia intermixtam». Это добавление 3 апреля 1395 года, в понтификат Бенедикта XIII. В комментариях этого времени можно прочесть: «Rogamus ergo clementiam tuam ut hos agnos immaculatos benedicere, sanctificare et consecrare digneris, quos de cera virginea in tui honorem formavimus… quam absque contagione ac propagine humana… sic eos deferentes tuearis» (Ibid. Vol. III. P. 339).
Читать дальшеИнтервал:
Закладка: