Радыё Свабода - Дарога праз Курапаты

У Курапатах спадзяюцца, што ў наступным годзе ва ўрочышчы нарэшце будзе пабудаваны мэмарыял.

1 студзеня 2002

ЯК АБАРОНЦЫ СУСТРАКАЛІ НОВЫ ГОД

Першую ноч 2002 году ў Курапатах правялі 15 чалавек.

Ганна Соусь:

Але людзей, што наведалі ўрочышча ў навагоднюю ноч, было значна больш. А 12-й гадзіне валанцёры выйшлі на дарогу і выпілі шампанскага — дзьве бутэлькі на ўсіх (нагадаю, што ва ўрочышчы алькагольныя напоі ўжываць нельга). Распавядае Аляксей Капэлян:

— Праводзілі стары год, сустрэлі новы. Пажадалі адзiн адному ўсяго найлепшага. Прыходзілі й Дзед Мароз, і Сьнягурка.

— А хто быў Дзедам Марозам?

— Нехта з КХП БНФ. У сапраўдным убраньні — вось палку нават забыўся сваю. Павіншаваў нас. Прынес цёплыя коўдры й ежу. АМОНу не было.

Учора ўвечары карэспандэнты Радыё Свабода хацелі ў >апошнія хвіліны 2001 году паразмаўляць у жывым этэры >з абаронцамі Курапатаў, але гэтага не адбылося з >тэхнічных прычынаў Сытуацыю тлумачыць Аляксей Капэлян:

— Тут былі тры мабільныя тэлефоны, але да нас не маглі датэлефанавацца, і я таксама ня мог датэлефанавацца. Здолеў гэта зрабіць толькі а 4-й гадзіне раніцы. Усе людзі адзін аднаго віншавалі, і сетка была перапоўненая.

Аляксей Капэлян частуе мяне тортам, які падаравалі ўчора абаронцам. Былі й іншыя падарункі — у намёце цяпер вісіць карціна мастака Сяргея Нядбальскага ды ва ўрочышчы зьявілася новая шыльда «Курапаты — дарога сьмерці». Геадэзіст Уладзімер Лыско нядаўна адзначаў у Курапатах Каляды. Новы год ён таксама сустракаў разам з валанцёрамі.

ЛЫСКО: Нарыхтавалі дровы, потым сядзелі, слухалі музыку, размаўлялі. Я будзільнік на сотавы запісаў, і як падышла 12-я гадзіна, выйшлі на дарогу, сталі кругам. Як мой будзільнік зацікаў, выпілі па чарцы шампанскага, і сказалі тосты за лепшае жыцьцё.

А вось як адзначыў новы 2002 год Лявон Ачапоўскі.

АЧАПОЎСКІ: Недзе а 2-й гадзіне выйшаў на вуліцу. Каля нас пабудавалі 12-павярховы дом, я залез на яго і з даху намаляваў бел-чырвона-белы сьцяг. А 3-й гадзіне паехаў у Курапаты — да сяброў і нашым продкам пакланіцца.

Сёньня з самага ранку ў Курапаты прыходзяць людзі. Яны >віншуюць валанцёраў з Новым годам і жадаюць ім мужнасьці.

2 студзеня 2002

ДАРОГА ПАДЗЕЛІЦЦА НА ДВА РУКАВЫ?

Валанцёры высьветлілі, што будаўніцтва дарогі ля Курапатаў будзе весьціся двума рукавамі.

Ганна Соусь:

У лягер валанцёраў трапіць цяпер вельмі складана, бо замяло ўсе сьцежкі, сьнегу па калена, дзьме моцны вецер. Рэканструкцыю кальцавой дарогі пакуль прыпынілі. Бульдозэры й самазвалы засыпаныя сьнегам Я засьпела ў Курапатах Валянціна Мацкевіча, разам з Аляксеем Капэлянам ён вывучаў плян рэканструкцыі дарогі. В.Мацкевіч — інжынэр, мае 20-гадовы досьвед у будаўніцтве дарог. Нядаўна валанцёры даведаліся ад будаўнікоў, што кальцавая дарога будзе пракладвацца двума рукавамі, як, дарэчы, раней і прапаноўвалі сябры Маладога Фронту. Гэтае рашэньне для спадара Мацкевіча сталася нечаканасьцю.

МАЦКЕВІЧ: Траса складаецца з шасьці палос — тры паласы ў адзін бок, тры — у другі. А паводле таго пляну атрымліваецца, што, пачынаючы зь перакрыжаваньня з вуліцай Мірашнічэнкі, дзьве паласы адводзяцца па бэтонцы на Заслаўе. Тады тут застаюцца чатыры паласы — дзьве ў тым напрамку, дзьве ў іншым. Гэтае рашэньне датаванае жніўнем. А я ад Камітэту аўтамабільных дарог атрымаў апошні адказ, датаваны сьнежнем. І ў ім нічога не гаворыцца пра гэта. Наадварот — аргумэнтацыя ідзе на карысьць таго, што эканамічна абаснаванае ранейшае рашэньне.

Валянцін Мацкевіч мяркуе, што новы варыянт рэканструкцыі ёсьць перамогай валанцёраў, а тое, што прымалі гэтае рашэньне цішком, сьведчыць пра паразу ўладаў Спадар Мацкевіч заўважае, што пры рэканструцыі дарогі ля Курапатаў былі парушаныя будаўнічыя нормы.

МАЦКЕВІЧ: Першае, і самае галоўнае (гэта запісана ў будаўнічых нормах) — нельга пракладаць дарогі праз могілкі і нават на некаторай адлегласьці ад іх. Другое, нельга пракладаць дарогі празь і на некаторай адлегласьці ад тэрыторыяў, якія зьяўляюцца гістарычнай памяцьцю народу. Ёсьць такі запіс у будаўнічых нормах. Далей ідзе парушэньне санітарных нормаў, паводле якіх таксама забаронена пракладаць дарогі каля пахаваньняў людзей. Бо там могуць быць закансэрваваныя бактэрыі, нават сыбірскай язвы. Ніхто ня можа гарантаваць. Якіх людзей расстрэльвалі? Тым больш на нізе гэтых самых пахаваньняў ёсьць гумусавы слой. Ніхто не дасьледаваў, у якім ён стане. Блізкасьць мікрараёну вядомая — тут 80 мэтраў да жылога масiву. Кальцавая дарога зьяўляецца вельмі шумнай трасай, і адлегласьць ад жылых масiваў павінна быць ня менш за 100 мэтраў, шум ня можа быць вышэйшым за 60 дэцыбэл. Безумоўна, што гэты ўзровень шуму ня будзе вытрыманы, і таму трэба будзе ўзводзіць шумазасьцерагальную сьценку. Улічваючы, што жылыя дамы стаяць на пагорку, паводле маіх прыкідаў, бэтонная сьцяна павінна быць ня менш за 5 мэтраў. Уяўляеце, якія сродкі патрэбныя для гэтага. Тыму якраз варыянт абыходу Курапатаў быў бы эканамічна больш важкі.

3 студзеня 2002

ЛЮДЗІ СТАВЯЦЬ СЬВЕЧКІ ПА ЗАГІБЛЫХ СВАЯКАХ

Плянуецца, што будаўнічыя работы каля Курапатаў будуць адноўленыя заўтра.

Ганна Соусь:

Раніцай у лягеры былі чацьвёра валанцёраў. Адзін зь іх, Сяржук Мацкойць, кажа, што мінулай ноччу за лягерам нехта назіраў.

МАЦКОЙЦЬ: Праехаў сіні «Джып» без нумарных знакаў, але ж зь мігалкай. Першы раз асьвяціў лягер фарамі, пастаяў хвілінку ды зьехаў. Другі раз праехаў паўзь лягер і стаў на дарозе далей.

— Цяпер людзям вельмі складана дабірацца ў Курапаты...

— Так, але ў каго ёсьць намер прыйсьці сюды, дабяруцца.

Як пацьверджаньне гэтых словаў, літаральна празь некалькі хвілінаў у вайсковы намёт заходзіць Сяргей Качаноўскі разам са сваім сынам Георгіем. Спадар Сяргей прыйшоў паставіць сьвечку – у памяць пра свайго дзеда, якога расстралялі 3 студзеня 1937 году.

КАЧАНОЎСКІ: Калі ў 1994 годзе мы з маім бацькам зьвярталіся ў архівы КГБ, каб даведацца пра месца пахаваньня майго дзеда Аляксея Міхайлавіча Качаноўскага, нам паведамілі, што ён расстраляны ў Менску, можа, у парку Чалюскінцаў, але хутчэй за ўсё – у Курапатах. Мы з сынам ходзім сюды 3 студзеня кожнага году.

Сяргей Качаноўскі прынес сьвечкі. Увечары валанцёры запаляць іх пад крыжамі, ушаноўваючы памяць Аляксея Качаноўскага. Сёньня ў лягеры валанцёраў быў Юры Фабішэўскі, студэнт менскай мэдычнай вучэльні За абарону Курапатаў яго пакаралі штрафам 200 тысячаў беларускіх рублёў.

ФАБІШЭЎСКІ: Хутчэй за ўсё будуць вылічваць са стыпэндыі – па дзьве з паловай тысячы, 20 адсоткаў.

— А якая стыпэндыя ў Вас?

— 12 тысячаў.