СтаВл Зосимов Премудрословски - ДАР РӮЗ. Ҳақиқати хандаовар

Ва он вақт, дар паҳлӯи ҳоҷатхона, як ронандаи аробакаш, сержант аллакай ба тақвият даъват карда буд ва ду нафар, ки ғизои арабиро аз хамир ва мурғ намедиданд, гурбаҳо ва сагҳо бе чизе харида буданд, аллакай ба кӯмаки ҳамкасбон ва ҳамкасбонаш давида буданд.

Ман овозҳоро дар паҳлӯи дӯкон шунидам, аммо ин ба паст шудани дарди овезон мусоидат накард.

– Ин ҷо кист? – яке аз онҳо пурсид.

– Ана ман ҳастам ва ту кистӣ? – пурсидам ман.

– Ман? акнун медонед…

– Қалъаро шикастед!! – Ман аз дигаре пурсидам ва ин корро бо баррелҳои милтиқи ҳамла душвор набуд. Дарвоза боз шуд. Дар назди ман се ноболиғи ҳайратангез меистоданд, ки яке аз онҳо, ба ғайр аз чашмони онҳо либоси ба мисоли полис монандро дошт. Баъд онҳо маро ба назди милисаи наздиктарин бурданд ва хуруҷи ҳоҷатхона ҳеҷ гоҳ хомӯш нашуд.

Нозирон муддати тӯлонӣ андеша мекарданд, ки сабаби гузориш дар боздоштро чӣ гуна шарҳ диҳанд. Ва ба таври зерин изҳор дошт:

«… Ҳангоми кӯшиши таркиби ҳоҷатхонаи биологӣ аз дарун, аз адолат бо қулф, аз берун пинҳоншуда боздошт шуд.»

Ҳама хурсандӣ мекарданд, хусусан аз он лаҳзае, ки маҳбуси қаблӣ, ки маҷбур шуд ягон дафтарро тоза кунад, кӯшиш кард, ки гурезад ва дар миёни ҷамоати шифти тиреза ва қабурғаҳои барангезандаи решаи асри ҳаштуми асри 19 истод. Ба сӯхторхомӯшкунандагон даъват карда шуд, аниқтараш, ҷангиён бо оташ ва оташнишонҳо касонеанд, ки онро оташ задаанд. Мутаассифона, Вазорати ҳолатҳои фавқулодда ҳанӯз ихтироъ карда нашудааст. Онҳое, ки ӯро пурсиданд:

– Шумо бо чӣ часпидаед?

– Пахта ва тухм!! бо ашки чашмонаш ҷавоб дод. Вай инчунин наҷот дода шуд ва барои тоза кардани ҳавлӣ, ки бе тиреза буд, фиристода шуд. Баръакс, ман рад кардам ва гуфтам, ки агар ҳуқуқҳои конститутсионии маро поймол кунанд ва маро маҷбур кунанд, ки доғи онҳоро дар ҳоҷатхона бардорам, ман ҳаётамро қатъ мекунам. Онҳо ба Сарқонун хандиданд ва ҷазои маро ба ҷои лату кӯби гурдаҳо иваз карданд, баъд аз он ман шабҳоро сар карда, аввал хун ва сипас сода партофтам. Аммо ҳоҷатхона шуста намешавад!! Ва ман, дар давоми як соат, масофаи шабро дар хиёбони Невский, дар ҷустуҷӯи ҳаёт шинондам…

Тақдир маро муваққатан ба қаҳрамон ба шаҳр овард. Санкт-Петербург дар як хобгоҳи хайрия мардумро ба ҳайси шахси бехонумон номид. Онҳо ба ман shkonar доданд, яъне катеро, ки ман дар тӯли ним моҳ аз ҷониби мастигарони маҳаллӣ лату кӯб карда, понздаҳ нафарро дар беморхона гузоштам пеш аз он ки маро тарк кунанд. Трофҳо матрасҳо буданд. Ман нӯҳтоашро ҷамъ овардам. Ман онҳоро якбора ба болои ҳам гузошта, тақрибан дар шифт хоб кардам. Баъзе нороҳатҳо буданд: хушомадгӯй хеле перпендикуляр буд ва ман ба зинапояи чӯбӣ такя кардам. Зиндагӣ роҳи муқаррарии худро пеш гирифт: Субҳ – шом, хӯроки нисфирӯзӣ – ҳоҷатхона ва ғайра. Онҳо ба ман ва меҳмоннавози ман Лёха Лисӣ, ки дар давоми понздаҳ сол ду мактаби олиро дар минтақа барои ҳолати оромии ошёнаи дуюми мо хатм кардаанд, пардохт карданд. Вай дар назари ӯ фарқе надошт ва бо суханони худ ҳаждаҳсолаашро бо ранги сурх дошт. Ва азбаски айнакҳоро бо чунин айнак ба даст овардан душвор буд, вай аз чорчӯбаи мавҷуда, бо илова кардани се фоторамкаи айнак ва онҳоро бо симини мис пайваст кард. Ҳамин тавр, вай сад дарсад биниш кард. Ва ман ӯро бо шӯхии ҳашт чашм эҳтиром кардам. Мо бо ӯ дар оила зиндагӣ мекардем, дар минтақа, мухтасар, мо решаҳо дорем ва нон аз пухтупаз муштарак будем, аммо бо кадом сабаб ӯ ба ман як порча калон дод, ё маро эҳтиром кард ё маро дар вақти муҳосираи гурусна ғизо дод, то умри маро азхуд кунад. гӯшти ман. Ҳар саҳар ман, ки бедор шудам, дар тӯли тамоми рӯз ё бештар аз он ман хӯрокҳои мизи худро ёфтам. Одамони куҳансол ва сокинони дигар синну сол, ҳама амалан дар ҷойҳои на он қадар дур ва хеле кӯтоҳ нишастаанд: хурдтарин тақрибан понздаҳсола буд, бо ихтиёри худ ғизои худро ба мо тақсим кард, бо роҳи гуногун дуздиҳои хурд ва тақсимоти қисматҳои бойи аҳолӣ, хона ба ном. Ман ҳамеша мухолиф будам ва ин пулро бармегардам ва аз ин рӯ, вақте ки ман хоб будам, онҳо пардохт карданд. Кӯдак ин суханро шунида шод шуд ва ба хӯрдани гӯшт шурӯъ кард.

Як субҳи хунук ман бедор шудам. Барф дар назди тиреза афтид. Баромадан маъмулӣ танбалӣ буд ва ҳеҷ нақшае барои хариди пул надошт, алахусус аз дирӯз, ва сарам истод. Марди мӯйсафед, чун маъмул, дар зеҳни худ чизе хонда, танҳо бо лабони поинаш ҳаракат мекард. Ва ин ҳама идома меёфт, агар барои пайдоиши кӯҳнаи корморант-рецидивист, маллоҳ, матроссози дурдаст, нафақахӯр ва Мефодий бо решаҳои финӣ зиндагӣ намекард. Ман мехоҳам қайд кунам, ки маҳкумшудагон одатан бо кастҳо муошират мекунанд, дар ин ҳолат. Ва ӯ бештар бо лаҳҷаи финӣ бо Қафқоз ҳарф мезад.

– Хуб, паразитҳо, мо газ дорем? аз китф сар кард. Ман ба қафо баргаштам, Балд китобро ба ҷояш гузошт. Як дақиқа гузашт.

– Ба шумо чӣ лозим аст, пир? – пурсид Балд ва худро дар роман дафн кард.

– Ба дафтар нигоҳ карданро бас кунед, тиллои тиллоро гиред, яъне ман, ва ба пуррагӣ гузаред. Дар тӯли чор сол ман нафақа гирифтам.

Пас аз суханони ӯ, тақрибан ду дақиқа гузашт ва барфи тоза зери пои мо ғӯтид. Дар масофа мағозае буд, ки дар он ҷо ягон намуди грузин хобида буд. Мо ба он даромада, ба дусад фармоиш додем. Дар Мефодий ва шаршараҳо Модиюс:

– Татарҳо бе ҳамсар зиндагӣ намекунанд! – амр кардем сад нафар. Минбаъд, пас аз нӯшидани кӯҳна:

– Худо сегонаҳоро дӯст медорад! – мо ин айнакҳоро низ холӣ кардем. Баъд мо хомӯшона сӯҳбат кардем ва ҳар кас бо худ танҳо ва Мефодий хомӯш нашуд ва ба худ гуфт, ки чӣ гуна мӯҳлати аввал аз панҷ дастрас дастрас шудааст. Мо шунавандагони озод набудем.

– Корвони мо бо Кюби омад. Ман ба деҳаи бародарам рафтам. Мо як ҳафта нӯшидем. Ҳамин тавр, субҳи рӯзи якшанбе мо бо дорандаи ҷавҳар ҷамъ шудем ва аз назди хонае, ки тӯй буд, гузаштем. Ман онҳоро табрик кардам ва онҳо ба ман се нома фиристоданд… Ман ба атроф нигаристам ва як пора хиштро дар паси ман дидам, дар ҳоле ки бародарам барои моҳвораҳо ва табар мерафт, ман ҳама сангҳоро дар кулба гирифтам, захмҳо буданд, бале, арӯс бевосита дар пешонӣ буд. Баъд аз он, вай ба тирезаҳо тирандозӣ кард. Замоне, ки ман аллакай се сол дар зиндон будам, вақти халосӣ барои он нарасид. Боз чӣ менӯшед? – ба итмом расид ва ба лавҳаи молҳои ниёзи мардум.

Мо бисёр менӯшидем ва муддати дароз, ҳатто хӯрокхӯрӣ доштем. Бегоҳӣ боми Лисӣ хароб шуд ва ӯ ба дигарон медаромад. Ман ба ин дарси беспонтовое назар кардам ва сидекикти мастро ба назди хонаро бурдам. Ва Мофийюс дар ин лаҳза, аз Лисӣ, тасодуфан ё надида, зери чашми худ дар сари дастархон хобида буд, дар замин меистод.

Субҳи барвақт ман садои кунди ва ғавғои сарди Балдро бедор кардам. Маълум шуд, ки ҳангоми хоб будан, Мефодийи хашмгирифта бо ашк ба ҳуҷра ворид шуда, ба Лёхаи хобида бо асои худ пешона зад. Вай бар бистар бархест ва ба замин афтод, бо бистар хест ва ба бистари қадимӣ тохт. Пас аз он ки ман ба кӯрпа дар ёд дорам, мубориза буд, то он даме ки онҳо аз ҳам ҷудо шуданд. Маълум шуд, ки вақте ман Лисиро аз майхона дур кардам, Мефодийи маст ҳуш аз даст дод. Ӯро пеш аз бастани он ба таври фарҳангӣ дар кӯча партофтанд ва ӯ ба инстинкти худ такя карда, хонаашро сой мекард.